Sentetik yani yapay elementler kararsız kimyasal elementlerdir ve bunlar yeryüzünde doğal olarak bulunmazlar. Bu elementler laboratuarda sentezlenir. Bunların hepsi dengesiz ve doğası gereği radyoaktiftir, yani radyasyon yayarlar ve diğer elementlere dönüşürler. Onların keşfi periyodik tablodaki boşlukları doldurmaya yardımcı oldu ve daha sonra araştırma amaçlı üretildi.
Sentetik elementlerin keşfi, kimyasal elementlerin tarihinde bir dönüm noktasıydı. Glenn Seaborg ve Dr. Edwin McMillan, transuranyum elementleri keşfettikleri için kimyada Nobel Ödülü’nü almaya hak kazandılar.
Sentetik Elementlerin Listesi
Periyodik tabloda 118 element vardır, bunların 92’si doğal elementtir ve geriye kalanlar sentetik elementlerdir.
| Element İsmi | Element Sembolü | Atom Numarası |
| Teknesyum | Tc | 43 |
| Prometyum | Pm | 61 |
| Astatine | At | 85 |
| Fransiyum | Fr | 87 |
| Neptünyum | Np | 93 |
| Plütonyum | Pu | 94 |
| Amerikyum | Am | 95 |
| Küriyum | Cm | 96 |
| Berkelyum | Bk | 97 |
| Kaliforniyum | Cf | 98 |
| Aynştaynyum | Es | 99 |
| Fermiyum | Fm | 100 |
| Mendelevyum | Md | 101 |
| Nobelyum | No | 102 |
| Lavrensiyum | Lr | 103 |
| Rutherfordiyum | Rf | 104 |
| Dubniyum | Db | 105 |
| Seaborgiyum | Sg | 106 |
| Bohriyum | Bh | 107 |
| Hassiyum | Hs | 108 |
| Meitneriyum | Mt | 109 |
| Darmstadtiyum | Ds | 110 |
| Röntgenyum | Rg | 111 |
| Kopernikyum | Cn | 112 |
| Nihonyum | Nh | 113 |
| Moskovyum | Mc | 115 |
| Ununseptiyum | Ts | 117 |
| Ununoktiyum | Og | 118 |
Sentetik Elementlerin Üretimi
Sentetik elementler ilk olarak 1937’de keşfedildi ve teknesyum sentezlenen ilk element oldu. Bu elementler nükleer füzyon süreci ile üretilir. Bu elementleri üretmek için nükleer reaktörler veya parçacık hızlandırıcıları kullanılır. Parçacık hızlandırıcılarında, iki elemanın parçacıkları birbiriyle çok yüksek hızda çarpışacak şekilde yapılır. İki elementin çekirdekleri birbirine karıştıkça, daha büyük bir element oluşur. Nötronlar, alfa parçacıkları, döteryumlar vb. projectiles (Atıcılar – iticiler) olarak adlandırılır. Ağır bir element üzerinde kazındığında yeni bir element oluşur. Teknesyum, molibden üzerindeki deuteron bombardımanıyla üretildi. Daha sonra uranyumun yeni elementler oluşturmak için nötronlar tarafından alınabileceği keşfedildi. İlk transuranyum element, neptum, bu süreç tarafından oluşturuldu.
Sentetik Elementlerin İsimlendirilmesi
IUPAC (Uluslararası Saf ve Uygulamalı Kimya Birliği), neredeyse tüm sentetik öğeleri adlandırmıştır. Bazıları, keşfedildikleri yerler bazı alınarak isimlendirilirken (Moskovyum ve Kaliforniyum) bazıları da bu onları keşfeden ya da atfedilen bilim insanının adıdır (Aynştaynyum, Mendelevyum, Kopernikyum, vb.). Herhangi bir elementin isimlendirilmesi için varlığının keşfedici tarafından kanıtlanması gerekir. Elementler resmi olarak isimlendirilene kadar geçici isimlerle ifade edilir. Ununseptiyum ve Ununoktiyum elementleri henüz resmi isimlerini kavuşmadılar ve bu nedenle geçici isimleriyle bilinirler.
Sentetik Elementlerin Kullanımları
Teknesyum, tıpta kullanılmaktadır ve radyoaktif elementler kullanan tıbbi testlerde önemli bir rol oynar. Bazı kimyasal reaksiyonlarda da katalizör olarak kullanılır. Plütonyum birçok nükleer reaktörde yakıt olarak kullanılır. 1945’te Nagazaki’ye atılan atom bombası plütonyuma sahipti. Amerikyum duman dedektörlerinde kullanılır. Çok az sayıda sentetik element uygulaması vardır ve bunlar genellikle yeni elemanlar üretmek için kullanılır. Çoğu sadece özelliklerini incelemek için üretilmektedir.
0 Comments