Büyük afetler söz konusu olduğunda bazı terimleri karıştırmaya eğilimliyizdir. Bu yazımızda Tayfun ve Tsunami arasındaki farklara bakacağız. Tayfun genel anlamda bir fırtınadır ve oldukça güçlü bir fırtınadır. Tsunami ise aslında dev dalgadır.
Tayfun Hakkında Kısa Bilgi
Tayfun , genellikle Kuzey Pasifik Okyanusu’nun batı kısmında, düşük atmosferik basınç alanlarında oluşturuldukları için, 180 ° ve 100 ° doğu arasında oluşan, çok güçlü bir spiral şeklinde bir fırtınadır.
Batı Pasifik’te tayfunlar, Atlantik Okyanusu ve Doğu Pasifik’teki kasırgalar ve Hint Okyanusu’ndaki tropikal siklonlar olarak adlandırılırlar. Düşük – yüksek hızlı rüzgarlara sahip olabilirler ve her durumda yağmur eşlik eder. Bu fırtınaların ciddiyeti Saffir-Simpson ölçeğinde 1 ile 5 arasındaki kategoriler arasında değişmekte olup, 1 en düşük ve 5 en yüksek yoğunluktadır.
Tayfun oluşumu ılık okyanus suyunun buharlaşmasına bağlıdır. Su ne kadar sıcak olursa tayfun o kadar güçlü olur. Uzaydan bakıldığında, tayfun spirali kuzey yarımkürede saat yönünün tersine ve güney yarımkürede saat yönünde döner.
Tayfunun bir özelliği, bulutların üzerinde oluşan ve oluşumun yukarıdan görülebildiği bir boşluk olan “göz” dür. Göz genellikle bulutsuz, birkaç on kilometre genişliğinde bir alandır ve rüzgar hızı saatte 130 km’yi aştığında oluşur.
Tsunami Hakkında Kısa Bilgi
Tsunami büyük bir su kütlesinin yakın bir bölgesinde bir deprem, volkanik patlama veya kaymasında tarafından üretilen bir olgudur. “Liman dalgası” terimi Japoncadır, çünkü okyanusa yakın alanlar genellikle fenomenden etkilenen bölgelerdir. Aynı zamanda genellikle yanlış bir gelgit dalgası olarak da adlandırılır, çünkü hareket başladığında ve su seviyesi yükselmeye başlar. Ancak, bir tsunaminin gerçek anlamda gelgit ile ilgisi yoktur.
Bir deprem okyanusun herhangi bir yerinde olduğunda, su kıyıya doğru ilerleyerek yükseliyor. Düzenli dalgaların aksine, tsunamiler kırılmazlar, bu yüzden sahile çok güçlü vururlar. Tahmin edilmeleri çok zordur ve bilim adamları daha küçük depremlerin bile bazen tsunamilere yol açabileceği konusunda hem fikirdirler.
Tayfun ve Tsunami Farkı
Her şeyden önce, bir tayfun ağır bir fırtına, tsunami ise dev bir dalgadır. Tayfunlar, Dünya ekvatorunun 10 derece kuzeyi veya güneyinde bulunan enlemlerde, ılık, düşük basınçlı okyanus suyu ve Coriolis kuvveti (Dünya’nın rotasyonundan gelen kuvvet) oluşturdukları enlemlerde oluşturulabilir. Öte yandan Tsunamiler, bir okyanus veya hatta büyük bir göl gibi herhangi bir büyük su kütlesinde oluşabilir. Doğal nedenleri vardır, ancak aynı zamanda büyük bir su kütlesinin yer değiştirmesine yol açan patlamalardan ve insan müdahalesinden de kaynaklanabilir.
Bu olayların her ikisi de çok fazla hasara ve can kaybına neden olabilir. Tsunamiler çok kesin bir şekilde tahmin edilemezler ve etkilenebilecek alanlardaki insanlar bir gözü açık tutmalı ve mümkün olduğu kadar çabuk daha yükek yerlere gitmelidir. Yakında bulunan bir tsunaminin belirtileri genellikle emme sesiyle birlikte geri kalan suyu içerir. Tayfunlar tahmin edilebilir, çünkü dönen bulutlar yukarıdan görülebilir.
Tayfun ve Tsunami Özeti
| Tayfun | Tsunami |
| Yüksek hızlı rüzgarlara sahip çok güçlü bir fırtına | Çok güçlü bir dalga |
| Sadece ekvatorun kuzeyinden veya güneyinden 10 dereceden düşük enlemlerde meydana gelir. | Bazı bölgeler Japonya ve Güney Pasifik gibi daha fazla eğilimli olmasına rağmen, okyanus veya çok büyük bir göl gibi büyük su kütlelerinin etrafında oluşabilir. |
| Düşük basınçla birlikte ılık okyanus suyundan kaynaklanır | Su altı depreminden, volkanik püskürmelerden, toprak kaymalarından veya patlamalardan kaynaklanır. |
| Tahmin edilebilir | Her zaman tahmin edilemez |
| Yoğunluğu 1 ile 5 arasındadır, 1 en düşük ve 5 en yüksek yoğunluk seviyesidir | Hasar yapıldıktan sonra şiddeti ve büyüklüğü hesaplanır |
| Çok tehlikeli ve zararlı bir fenomendir | Çok tehlikeli ve zararlı bir fenomendir |
0 Comments